ΦΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΦΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΝΑΪΒ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

"Ο πρόεδρος έφα", κατά το "Πυθαγόρας έφα" το οποίο για όσους πιθανό να υστερούν στη γνώση της γλώσσας μας, έτσι που την καταντήσαμε, σημαίνει "το είπε ο Πυθαγόρας άρα είναι σωστό".

 Έλα όμως που ο πρόεδρος την πάτησε. Μας είπε για υπουργό της προ-προηγούμενης κυβέρνησης που γράφτηκε στο γραφείο εξευρέσεως εργασίας και πήρε επίδομα ως άνεργος, συμπληρώνοντας ότι αν ήταν ο ίδιος πρόεδρος, θα τον απέλυε.

Αντίφαση πρώτη: Μα για να γραφτεί άνεργος είτε τον απέλυσαν είτε έληξε η θητεία του προέδρου που τον διόρισε. Μη ξεχνάτε ότι η υπουργοποίηση κάποιου εξυπακούει παραίτηση από την εργασία του και αν μεν είναι ιδιώτης μπορεί να επιστρέψει σε αυτή όταν αποδεσμευτεί από την θέση του υπουργού (αν τον θέλουν οι προηγούμενοι εργοδότες του), αν όμως είναι δημόσιος υπάλληλος δεν μπορεί να διεκδικήσει τη θέση που κατείχε πριν την υπουργοποίηση. Υπήρξα μαθητής του αείμνηστου Φρίξου Πετρίδη, ο οποίος θυσίασε τη θέση του Γυμνασιάρχη για να υπηρετήσει (στην κυριολεξία) τη χώρα του από τη θέση του Υπουργού Παιδείας και όταν αντικαταστάθηκε, επέστρεψε ώς απλός καθηγητής (αν θυμούμαι καλά πέρασε κάποιος χρόνος μέχρι να κενωθεί  θέση). Αν στο μεσοδιάστημα γράφτηκε ως άνεργος δεν το ξέρω, αλλά θα ήταν 'νομότυπο' να το κάνει. Ο νυν πρέδρος πάντως θα τον έπαυε (δεν ξέρω από τι).

Αντίφαση δεύτερη: Όταν ρωτήθηκε για τα εμφυτεύματα για τα οποία όλος ο κόσμος το'χει τούμπανο, αυτός με το πιο ναϊβ ύφος απάντησε ότι ο ίδιος δεν θα έκανε κάτι τέτοιο. Μα το πρόβλημα δεν είναι αν θα το έκανε ο πρόεδρος ή όχι. Το πρόβλημα είναι ότι αυτός που το έκανε, με τον τρόπο που το έκανε, παραμένει στη θέση του.

ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΕΥΧΗ ή ΚΑΤΑΡΑ

Κάθε μέρα διαβάζω τις διεθνείς ειδήσεις από την ιστοσελίδα του BBC. Πάντα υπάρχουν άρθρα και απόψεις που αξίζει τον κόπο να γίνουν ευρύτερα γνωστά, για τούτο, πολλές φορές χρησιμοποιώ την επιλογή διάδοσης ενός κειμένου μέσω email, facebook, twitter κλπ.

Την Παρασκευή 26 Μαρτίου διάβασα ένα άρθρο του καθηγητή Wade Allison του Πανεπιστημίου του Όξφορτ που με εντυπωσίασε σε τέτοιο βαθμό που αποφάσισα να το μεταφράσω για να γίνει ευρύτερα γνωστό και στην Κύπρο. Ελπίζω ότι δεν παραβαίνω κανένα νόμο προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας δημοσιεύοντας το άρθρο σε μετάφραση μου στα Ελληνικά και αυτούσιο το πρωτότυπο.

Άποψη: Δεν πρέπει να φοβούμαστε τη ραδιενέργεια

Του Wade Allison του Πανεπιστημίου του Όξφορτ

Μετάφραση Άδωνι Αγαπίου

Περισσότερα από δέκα χιλιάδες άτομα έχασαν τη ζωή τους στο τσουνάμι που έπληξε την Ιαπωνία και οι επιζήσαντες υποφέρουν από το κρύο και την πείνα. Εν τούτοις τα μέσα ενημέρωσης επικεντρώνονται στην πυρηνική ακτινοβολία από την οποία κανένας δεν έχει πεθάνει μέχρι τώρα και μάλλον δεν πρόκειται να πεθάνει.

Πράγματι η πυρηνική ακτινοβολία σε πολύ ψηλά επίπεδα είναι επικίνδυνη, αλλά προκαλείται δυσανάλογη ανησυχία. Η πυρηνική τεχνολογία θεραπεύει καθημερινά αναρίθμητες καρκινοπάθειες και μια δόση θεραπευτικής ακτινοβολίας στο νοσοκομείο δεν διαφέρει από μια δόση ακτινοβολίας από το περιβάλλον.

Μα ερωτά κάποιος, ξεχνάς την περίπτωση του Three Mile Island (σ.τ.μ: η χειρότερη περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος στις ΗΠΑ που έγινε το 1979); Η απάντηση είναι ότι δεν υπήρξαν καθόλου απώλειες.

Και το Τσέρνομπιλ; Η τελευταία αναφορά των Ηνωμένων Εθνών (http://www.unscear.org/docs/reports/2008/Advance_copy_Annex_D_Chernobyl_Report.pdf) που δημοσιεύτηκε στις 28 Φεβρουαρίου, επιβεβαιώνει τον γνωσθέντα απολογισμό - 28 θάνατοι μεταξύ του προσωπικού άμεσης επέμβασης, συν 15 θανάσιμες περιπτώσεις παιδικού καρκίνου του θυρεοειδούς οι οποίες θα μπορούσαν να αποφευχθούν αν χορηγούνταν χάπια ιωδίου όπως γίνεται τώρα στην Ιαπωνία. Σε κάθε περίπτωση, οι αριθμοί θανάτων είναι ελάχιστοι, συγκρινόμενοι με τους 3800 θανάτους στο Μποπάλ της Ινδίας το 1984 μετά τη διαρροή χημικών από το εργοστάσιο παρασιτοκτόνων της Union Carbide.

Τί γίνεται όμως με τη ραδιενέργεια που ελευθερώθηκε στη Φουκουσίμα; Πώς συγκρίνεται με εκείνη του Τσέρνομπιλ; Ας δούμε τις μετρήσεις ραδιενεργών σωματιδίων. Η ψηλότερη μέτρηση για οποιαδήποτε Ιαπωνική περιφέρεια (σ.τ.μ. πριν τη συγγραφή του άρθρου) ήταν στις 19:00 της 22ας Μαρτίου 12kBq/m² (του ραδιενεργού ραδιοϊσοτόπου του καισίου, καίσιο-137).

Ο χάρτης του Τσέρνομπιλ στην αναφορά των Ηνωμένων Εθνών, δείχνει σκίαση περιοχών ανάλογα με τις μετρήσεις ραδιενέργειας, έως και 3700kBq/m², ενώ περιοχές με λιγότερο απο 37kBq/m² δεν σκιάζονται καθόλου. Χοντρικά δηλαδή, εξυπακούεται ότι τα ραδιενεργά κατάλοιπα στη Φουκουσίμα είναι κάτω από 1% εκείνων του Τσέρνομπιλ.

Το άλλο σημαντικό ραδιοϊσότοπο στα κατάλοιπα είναι το ιώδιο, το οποίο μπορεί να προκαλέσει παιδικό καρκίνο του θυρεοειδούς. Αυτό παράγεται μόνο όταν ο αντιδραστήρας λειτουργεί και αποσυντίθεται γρήγορα όταν σταματήσει ο αντιδραστήρας, με χρόνο ημιζωής 8 ημερών (σ.τ.μ. δηλαδή σε οκτώ ημέρες παραμένει η μισή αρχική ποσότητα ραδιενεργών καταλοίπων). Οι χρησιμοποιημένες ράβδοι καυσίμου που είναι αποθηκευμένες στη Φουκουσίμα, παρότι είναι ραδιενεργές δεν περιέχουν ιώδιο.

Στο Τσέρνομπιλ όμως όλα τα αποθέματα ιωδίου και καισίου ελευθερώθηκαν στην αρχική έκρηξη, ώστε στη Φουκουσίμα οποιαδήποτε απελευθέρωση ιωδίου θα είναι πολύ κάτω από το 1% εκείνης του Τσέρνομπιλ, με την οποιαδήποτε επίδραση να ελαττώνεται ακόμα περισσότερο από τα χάπια ιωδίου (σ.τ.μ. δικός μου ο τονισμός).

Δυστυχώς, η αντίδραση των αρχών είναι η παροχή υπερπροστατευτικών οδηγιών και αυτό απλώς διογκώνει τις ανησυχίες του κοινού.

Υπερ-αντίδραση
Στην 16η επέτειο του Τσέρνομπιλ, οι Σουηδικές αρχές για τη ραδιενέργεια, σε άρθρο στην καθημερινή εφημερίδα της Στοκχόλμης Dagens Nyheter, παραδέχτηκαν ότι υπερ-αντιδρώντας έθεσαν τα όρια ασφαλείας πολυ χαμηλά, καταδικάζοντας σε καταστροφή το 78% όλου του κρέατος ελαφιού χωρίς λόγο και έναντι μεγάλου κόστους.

Δυστυχώς, η Ιαπωνία φαίνεται να επαναλαμβάνει το ίδιο λάθος. Στις 23 Μαρτίου συμβούλευαν ότι τα παιδιά δεν πρέπει να πίνουν νερό της βρύσης στο Τόκυο, όπου την προηγουμένη μετρήθηκε (ραδι)ενέργεια 200Bq/litre. Για να γίνει αντιληπτό, η φυσική ραδιενέργεια σε κάθε ανθρώπινο σώμα είναι 50Bq/litre και τα 200Bq/litre δεν θα κάνουν κακό.

Στην περίοδο του ψυχρού πολέμου, ο περισσότερος κόσμος οδηγήθηκε να πιστεύει ότι η πυρηνική ακτινοβολία συνιστούσε ένα σημαντικά εξαιρετικό κίνδυνο που αντιλαμβάνονταν μόνο μερικές διάνοιες που εργάζανταν σε μυστικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις.

Για αντιμετώπιση των φίλιων πυρών τέτοιας πυρηνικής προπαγάνδας, εφαρμόστηκαν πιο σκληροί κανονισμοί για να διατηρηθεί η οποιαδήποτε επαφή με ακτινοβολία όσο το δυνατό πιο χαμηλή  (As Low As Reasonably Achievable - ALARA).

Αυτή η προσπάθεια καθησυχασμού αποτελεί σήμερα τη βάση των διεθνών κανονισμών ασφαλείας για την ακτινοβολία, που προτείνουν μέγιστο όριο για το κοινό 1mSv το χρόνο πάνω από τα φυσικά επίπεδα.

Αυτός ο πολύ χαμηλός αριθμός δεν είναι επίπεδο κινδύνου, μάλλον μια μικρή προσθήκη στα επίπεδα που συναντούνται στη φύση. Ένας Βρετανός εκτίθεται κατά μέσο όρο σε 2,7mSv το χρόνο. Στο βιβλίο μου "Ακτινοβολία και Λογική" θέτω με επιχειρήματα ως ένα αξιόπιστο επίπεδο ασφαλείας βασισμένο στη σύγχρονη επιστήμη τα 100mSv το μήνα με ολικό όριο ζωής τα 5000mSv, όχι το 1mSv.


Αλλαγή νοοτροπίας
Ο κόσμος ανησυχεί για την ακτινοβολία επειδή δεν είναι αισθητή. Η φύση όμως έχει τη λύση αφού στα τελευταία χρόνια έχει διαπιστωθεί ότι ζώντα κύτταρα αντικαθιστούνται και επουλώνουνται με διάφορους τρόπους για να ανανήψουν από μια δόση ακτινοβολίας. Αυτοί οι έξυπνοι μηχανισμοί ξεκινούν μέσα σε λίγες ώρες και σπάνια αποτυγχάνουν, εκτός αν υπερφορτωθούν, όπως στο Τσέρνομπιλ όπου τα περισσότεροι μέλη του προσωπικού άμεσης επέμβασης που δέχτηκαν δόσεις πάνω από 4000mSv σε λίγες ώρες, πέθαναν εντός μερικών εβδομάδων. Ασθενείς όμως που ακολουθούν ακτινοθεραπευτική αγωγή συνήθως λαμβάνουν μια δόση πάνω από 20000mSv σε ζωτικά υγιή ιστό που περιβάλλει τον υπό θεραπεία όγκο. Ο ιστός επιβιώνει επειδή η θεραπεία κατανέμεται σε πολλές μέρες, δίνοντας έτσι χρόνο στα υγιή κύτταρα να επουλώνουνται ή να αντικαθιστούνται. Με αυτό τον τρόπο ασθενείς απολαμβάνουν επιπλέον χρόνια αποδοτικής ζωής, παρόλο που πολλά ζωτικά όργανα έχουν δεχτεί πάνω από 20000 χρόνων δόσεις του διεθνώς συνιστόμενου ετήσιου ορίου του 1mSv, άρα το όριο αυτό είναι παράλογο.

Για την αλλαγή της στάσης μας προς την ακτινοβολία απαιτείται επαναστατική αλλαγή νοοτροπίας, αρχίζοντας από την εκπαίδευση και την επιμόρφωση του κοινού. Τότε θα πρέπει να καθοριστούν νέα πρότυπα ασφάλειας, βασισμένα όχι στο πως θα αποκλείσουμε την ακτινοβολία από τη ζωή μας, αλλά στο πόση ακτινοβολία μπορούμε να δεχτούμε χωρίς προβλήματα, λαμβάνοντας υπόψη τους άλλους κινδύνους που μας απειλούν , όπως οι κλιματικές αλλαγές και η απώλεια του ηλεκτρισμού. Ίσως να χρειάζεται μια νέα στρατηγική, ας πούμε όσο πιο ψηλά είναι σχετικά ασφαλές (As High As Relatively Safe - AHARS).

Οι σύγχρονοι αντιδραστήρες είναι καλύτερα σχεδιασμένοι από εκείνους της Φουκουσίμα, οι αυριανοί θα είναι ακόμα καλύτεροι αλλά δεν πρέπει να περιμένουμε. Τα ραδιενεργά απόβλητα είναι απειλή αλλά η ποσότητά τους είναι μικρή, ιδίως αν ανακυκλώνουνται. Πάντως δεν είναι το ανυπέρβλητο πρόβλημα που πολλοί υποθέτουν.

Πολλοί θα με ρωτούσαν αν θα δεχόμουν να θάβονται 100 μέτρα κάτω από το σπίτι μου. Η απάντηση είναι "Ναι, γιατί όχι". Και γενικότερα, θα πρέπει να σταματήσουμε να φοβούμαστε τη ραδιενέργεια.

Becquerels and Sieverts

• A becquerel (Bq), named after French physicist Henri Becquerel, is a measure of radioactivity
• A quantity of radioactive material has an activity of 1Bq if one nucleus decays per second - and 1kBq if 1,000 nuclei decay per second
• A sievert (Sv) is a measure of radiation absorbed by a person, named after Swedish medical physicist Rolf Sievert
• A milli-sievert (mSv) is a 1,000th of a Sievert

Viewpoint: We should stop running away from radiation

By Wade Allison University of Oxford

More than 10,000 people have died in the Japanese tsunami and the survivors are cold and hungry. But the media concentrate on nuclear radiation from which no-one has died - and is unlikely to.

Modern reactors are better designed than those at Fukushima - tomorrow's may be better still

Nuclear radiation at very high levels is dangerous, but the scale of concern that it evokes is misplaced. Nuclear technology cures countless cancer patients every day - and a radiation dose given for radiotherapy in hospital is no different in principle to a similar dose received in the environment.
What of Three Mile Island? There were no known deaths there.
And Chernobyl? The latest UN report published on 28 February confirms the known death toll - 28 fatalities among emergency workers, plus 15 fatal cases of child thyroid cancer - which would have been avoided if iodine tablets had been taken (as they have now in Japan). And in each case the numbers are minute compared with the 3,800 at Bhopal in 1984, who died as a result of a leak of chemicals from the Union Carbide pesticide plant.

So what of the radioactivity released at Fukushima? How does it compare with that at Chernobyl? Let's look at the measured count rates. The highest rate reported, at 1900 on 22 March, for any Japanese prefecture was 12 kBq per sq m (for the radioactive isotope of caesium, caesium-137).

A map of Chernobyl in the UN report shows regions shaded according to rate, up to 3,700 kBq per sq m - areas with less than 37 kBq per sq m are not shaded at all. In round terms, this suggests that the radioactive fallout at Fukushima is less than 1% of that at Chernobyl.
The other important radioisotope in fallout is iodine, which can cause child thyroid cancer.
This is only produced when the reactor is on and quickly decays once the reactor shuts down (it has a half life of eight days). The old fuel rods in storage at Fukushima, though radioactive, contain no iodine.
But at Chernobyl the full inventory of iodine and caesium was released in the initial explosion, so that at Fukushima any release of iodine should be much less than 1% of that at Chernobyl - with an effect reduced still further by iodine tablets.
Unfortunately, public authorities react by providing over-cautious guidance - and this simply escalates public concern.
Over-reaction On the 16th anniversary of Chernobyl, the Swedish radiation authorities, writing in the Stockholm daily Dagens Nyheter, admitted over-reacting by setting the safety level too low and condemning 78% of all reindeer meat unnecessarily, and at great cost.

Bottled water was handed out in Tokyo this week to mothers of young babies

Unfortunately, the Japanese seem to be repeating the mistake. On 23 March they advised that children should not drink tap water in Tokyo, where an activity of 200 Bq per litre had been measured the day before. Let's put this in perspective. The natural radioactivity in every human body is 50 Bq per litre - 200 Bq per litre is really not going to do much harm.
In the Cold War era most people were led to believe that nuclear radiation presents a quite exceptional danger understood only by "eggheads" working in secret military establishments.
To cope with the friendly fire of such nuclear propaganda on the home front, ever tighter radiation regulations were enacted in order to keep all contact with radiation As Low As Reasonably Achievable (ALARA), as the principle became known.
This attempt at reassurance is the basis of international radiation safety regulations today, which suggest an upper limit for the general public of 1 mSv per year above natural levels.
This very low figure is not a danger level, rather it's a small addition to the levels found in nature - a British person is exposed to 2.7 mSv per year, on average. My book Radiation and Reason argues that a responsible danger level based on current science would be 100 mSv per month, with a lifelong limit of 5,000 mSv, not 1 mSv per year.
New attitude People worry about radiation because they cannot feel it. However, nature has a solution - in recent years it has been found that living cells replace and mend themselves in various ways to recover from a dose of radiation.
These clever mechanisms kick in within hours and rarely fail, except when they are overloaded - as at Chernobyl, where most of the emergency workers who received a dose greater than 4,000 mSv over a few hours died within weeks.

However, patients receiving a course of radiotherapy usually get a dose of more than 20,000 mSv to vital healthy tissue close to the treated tumour. This tissue survives only because the treatment is spread over many days giving healthy cells time for repair or replacement.

In this way, many patients get to enjoy further rewarding years of life, even after many vital organs have received the equivalent of more than 20,000 years' dose at the above internationally recommended annual limit - which makes this limit unreasonable.
A sea-change is needed in our attitude to radiation, starting with education and public information.
Then fresh safety standards should be drawn up, based not on how radiation can be excluded from our lives, but on how much we can receive without harm - mindful of the other dangers that beset us, such as climate change and loss of electric power. Perhaps a new acronym is needed to guide radiation safety - how about As High As Relatively Safe (AHARS)?
Modern reactors are better designed than those at Fukushima - tomorrow's may be better still, but we should not wait. Radioactive waste is nasty but the quantity is small, especially if re-processed. Anyway, it is not the intractable problem that many suppose.
Some might ask whether I would accept it if it were buried 100 metres under my own house? My answer would be: "Yes, why not?" More generally, we should stop running away from radiation.

Wade Allison is a nuclear and medical physicist at the University of Oxford, the author of Radiation and Reason (2009) and Fundamental Physics for Probing and Imaging (2006).